مطالب خواندنی | طب‌لینک

شرح مطلب

کدام بهتر است: ذهن قوی یا هوش هیجانی قوی؟!

نگارنده: علی مددیان پاک، ارسال‌شده در دو شنبه, 11 اردیبهشت 1396

تفاوت بزرگی بین ذهن قوی و هوش هیجانی وجود دارد.

منبع تصویر: Fotolia.com

تقریباً هر هفته، مردم از من درباره‌ی تفاوت بین «هوش هیجانی» و ذهن قوی سؤال می‌پرسند. این سؤال خوبی است چون درباره‌ی این‌که چه چیزی ذهن قوی معنا می‌شود و این‌که چطور هوش هیجانی افزایش می‌یابد، تصورات غلط زیاد و افسانه‌هایی وجود دارد! تعریف هوش هیجانی: تعریف هوش هیجانی، طی سال‌ها تغییر پیدا کرده و متحول شده است. فرهنگ لغت کمبریج یک تعریف اساسی ارائه می‌دهد: «توانایی درک شیوه‌ای که مردم احساس و واکنش می‌کنند و از این مهارت در انجام قضاوت‌ها و اجتناب‌ها یا حل مسائل خود استفاده می‌کنند». اگر چه مفهوم «هوش هیجانی» در دهه‌ی 1960 میلادی پا به عرصه‌ی وجود گذاشت، اما تا سال 1995 این اصطلاح عمومیت نیافت. در این سال، کتاب دانیل گُلمن (Daniel Golman) به نام «هوش هیجانی: چرا EI می‌تواند مهم‌تر از IQ باشد» منتشر شد و به یک کتاب پرفروش و بسیار محبوب در سطح عموم تبدیل گشت. با این حال، در طول این سال‌ها، بسیاری از افراد از اظهارات گُلمن اشتباه برداشت کرده‌اند. در حالی که او تصریح می‌کند که هوش هیجانی، به مردم یک مزیت رقابتی در محیط‌های خاص ارائه می‌کند، او شفاف‌سازی می‌کند که هوش هیجانی یا EQ بالا ضرورتاً منجر به پیشرفت تحصیلی بالاتر یا نمرات ورودی به کالج (SAT) بهتر نمی‌شود – این‌ها مواردی هستند که به IQ فرد بستگی دارند. گُلمن پنج مؤلفه‌ی هوش هیجانی را مشخص کرد: • خود-آگاهی: خود-آگاهی، توانایی بازشناسی و درک هیجان‌ها و سائق‌هایتان، بعلاوه‌ی اثر آن‌ها بر دیگران، است. • انگیزش درونی: شور و شوق به انجام کار که فراتر از پول و مقام است، نظیر چشم‌انداز درونی آن‌چه در زندگی مهم است یا لذت از انجام کار. • خود-تنظیمی: خود-تنظیمی (یا مدیریت بر خود)، درباره‌ی هدایت تکانه‌های مخرب و خلق‌ها و توانایی تفکر قبل از اقدام است. • همدلی: همدلی، توانایی درک وضعیت هیجانی سایر افراد و تمایل به برخورد با آن‌ها متناسب با واکنش‌های هیجانی‌شان است. • مهارت‌های اجتماعی: مهارت‌های اجتماعی، شامل مهارت در مدیریت روابط و توانایی ایجاد رابطه‌ی خوب با دیگران با پیدا کردن زمینه‌های مشترک بین یکدیگر است. نیرومندی ذهن چیست؟ نیرومندی یا قدرت ذهن، اغلب به جای اراده‌مندی استفاده می‌شود. اما بسته به این‌که شخص اراده‌مندی را چطور تعریف می‌کند، فرصت خوبی است تا بداند این اصطلاحات یکی نیستند. اراده‌مندی (یا سختی روانی) را مردم اغلب برای اشاره به ورزشکاران مطرح یا ملوانان نیروی دریایی – و بسیاری از افرادی که بدن خود را با محدودیت‌ها و فشارهایی مواجه می‌کنند تا ببینند چقدر می‌توانند درد را تحمل کنند – به کار می‌برند. اما خوشبختانه، اکثر ما به دویدن با مچ پای شکسته یا ترساندن حریف‌ها با هیکل خود نیاز نداریم. به طوری که این نوع از اراده و سختی، مهارتی نیست که بسیاری از ما در زندگی روزمره به آن نیاز داشته باشیم. قوی بودن به لحاظ ذهنی، ربطی به اقدام و عمل سخت ندارد. بلکه این اصطلاح، درباره‌ی آگاه بودن از هیجان‌ها، یادگیری از تجارب دردناک، و زندگی بر اساس ارزش‌هایتان است. نیرومندی ذهنی سه قسمت اصلی دارد: 1. نظم‌بخشی به افکارتان: تنظیم افکارتان شامل یادگیری این‌که چطور به مغزتان بیاموزید تا به شیوه‌ای مفید فکر کند. که ممکن است به معنی نادیده‌گرفتن خود-تردیدی یا جایگزینی خود-انتقادگری با خود-شفقت‌گری باشد. 2. مدیریت بر هیجان‌هایتان: آگاه بودن از هیجان‌هایتان به شما اجازه می‌دهد تا درک کنید که چطور آن احساس‌ها بر شیوه‌ای که فکر و رفتار می‌کنید، نفوذ دارند. این ممکن است شامل پذیرش احساس‌ها – حتی وقتی که ناراحت‌کننده هستند – باشد، یا این ممکن است درباره‌ی اقدام متضاد با احساس‌تان باشد، زمانی که چنین احساس‌هایی چندان به نفع شما عمل نمی‌کنند. 3. رفتار سازنده و مولد: انتخاب انجام عملی که زندگی‌تان را بهبود می‌دهد (حتی وقتی که شما در انجام آن کار با انگیزش دست به گریبانید یا لذت آن کار با تأخیر همراه است)، کلید ذهن نیرومند است. تفاوت بزرگ: هوش هیجانی، قسمتی از نیرومندی ذهنی است. اما نیرومندی ذهن، فراتر از هیجان‌ها و جایی که افکار و رفتار هستند، می‌رود که کیفیت کلی زندگی‌تان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نیرومندی ذهنی، مستلزم رشد دادن عادت‌های روزانه‌ای است که عضله‌ی ذهنی را می‌سازند. عضله‌ی ذهنی که ممکن است تسلیم عادت‌های بد شوند که مانع پیشرفت شما خواهند شد. خبر خوب این است که، هر کسی می‌تواند هوش هیجانی خود را افزایش داده و نیرومندی ذهنی را بسازد. و آن مهارت‌ها، به طور حرفه‌ای و همچنین شخصی، در خدمت شما خواهند بود. نوشته: امی مورین (Amy Morin) مترجم: علی مددیان پاک